کد مطلب:245992 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:239
حیات سیاسی امام جواد
روشن و واضح است كه هر امامی به منظور تحقق استراتژی یاد شده و به موجب اقتضای زمانی و واقعیتهای اجتماعی، راهبردهایی را تعریف، طراحی و برنامه ریزی كرده و به اجرا گذاشته است.
در این میان به نظر می رسد كه اصول كلی طرح كاربردی و برنامه ی راهبردی امام نهم (علیه السلام) از این قرار باشد:
الف) آماده سازی فكری - عملی جامعه برای عبور به دوران غیبت و عصر اجتهاد
امام همام، جواد الأئمه و دو امام بعد از وی، ایشان را ابن الرضا نامیده اند. بعید به نظر می رسد كه علت این نامگذاری صرفا رضازادگی، رابطه ی نسبی و ژنتیكی آن سه بزرگوار با امام
[ صفحه 50]
هشتم باشد. به نظر می رسد كه دلیل عمده ی این نامگذاری، وحدت موضع و سیاست مشتركی بوده است كه این بزرگواران در مدیریت حركت، داشته و با حفظ تجربه ی اجتماعی امام هشتم كوشیده اند تا به رغم همه ی تنگناها و فشارها، اما وجدان مردمی، اراده ی عمومی و خود، جمعی را برای عبور به دوره ی غیبت و استقبال از عصر اجتهاد آماده سازی كنند.
حضور و ظهور دانشمندان نخبه ی بیدارگر و اصلاح گرایی چون ابن ابی عمیر بغدادی، ابوجعفر محمد بن سنان، ابوتهام، حبیب بن اوس طایی، فضل بن شاذان، علی بن مهزیار، احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی، زكریا بن آدم و... در محضر و از مكتب علمی و اصلاحی امام جواد، دلیل اثبات مدعای فوق است.
كند و كاوی در احوال، انكار آثار و اقدامات این نخبگان، نشان می دهد كه امام بر آن بوده است تا موجب آن استراتژی یاد شده و از طریق پرورش نیروهای انسانی و نشر و انتشار فرهنگ علمی، خودورزی و دانشوری را نهادینه ی جامعه كند.
ب) راه اندازی شبكه ی ارتباطی وكلا و آزمون مدیریت خودگردان.
[ صفحه 51]
اگر ما دوره ی غیبت را مشابه دوره ی خاتمیت بدانیم، ویژگی دوره ی خاتمیت این است كه به دلیل بلوغ عقلی و فكری، مردم علی رغم نیازی كه به دین و رهبری دارند؛ اما از ظهور و حضور پیامبر دیگری بی نیازند.
دوره ی غیبت نیز، دوره ای است كه مردم به موجب تجارب دو و نیم قرن حیات ائمه، به قله ی دیگری از بلوغ عقلی و فكری دست یافته اند، به گونه ای كه هدایت های امام معصوم (علیه السلام) از ورای پرده ی غیبت اثرگذار و كارساز واقع شده و می شوند.
پس عصر غیبت، عصر رها شدگی مسلمانان و شیعیان به دلیل نااهلی و بی لیاقتی شان نیست؛ بلكه عصر باروری توان عقلی و فكری، عصر توسعه ی حیات سیاسی و برپایی اجتماعی، عصر خودگردانی اجرایی و عصر اجتهاد است.
بر این مبنا از جمله اقدامات دیگری كه امام جواد (علیه السلام) در این دوره انجام داده است و گام هایی كه برداشته است، گسترش شبكه ی ارتباطی وكلاست.
امام نهم (علیه السلام) در یك اقدام چند منظوره، برای اینكه اولا روابط مردمی خویش را حفظ كند، ثانیا پایگاه های توده ای را
[ صفحه 52]
فعال تر كرده و گسترش دهد و ثالثا برای رویش یك تشكیلات حكومتی خودگردان و مردم سالار، دست اندركار گسترش شبكه ارتباطی وكلا گشته، به این مهم قیام و اقدام نمود.
تاریخ، نشان می دهد كه آن امام، علاوه بر ارتباط با اهالی شیعه نشین از قبیل كوفه، قم و... از طریق نمایندگان خویش با مراكز و شهرهای دیگری از قبیل اهواز، همدان، سیستان و... در ارتباط بوده و شكبه ای از تشكیلات نمایندگان را طرح و برنامه ریزی و به اجرا گذاشته است؛ در حالی كه ابتكار عمل مدیریت حركت را در اختیار داشته و جو حوزه و قلمرو اسلام را برای تجربه ی مدیریت سیاسی خودگردان، آماده می كرده است.
ج) نفوذ و فروپاشی تدریجی نهاد قدرت
در حیات ائمه (علیهم السلام) جهاد به معنی نفی روابط ناسالم انسانی، ستم ستیزی به منظور مانع زدایی و بسترسازی تحقق ایده و آرمان های بشری و الهی، یك اصل دائمی است.
مبارزه ی معنی دار و هدفمند امامان شیعی، متناسب با شرایط سیاسی - اجتماعی به لحاظ روش و تاكتیك از گونه های
[ صفحه 53]
متفاوتی برخوردار بوده است.
درست است كه قالب فكری نسبت به رخدادهای كار یعنی چنین وانموده كرده و می كند كه ابتكار عمل، دست مأمون بوده و امام نهم در یك حركت انفعالی و از سر ناچاری، تمكین كرده و تسلیم شده است؛ اما تحلیل تحولات، روشن می كند كه امام بر اساس مبانی یاد شده، به دنبال بهانه و دستاویزی برای نفوذ در تشكیلات قدرت حاكم و فروپاشی آن از درون بوده است.
[ صفحه 54]
در این میان به نظر می رسد كه اصول كلی طرح كاربردی و برنامه ی راهبردی امام نهم (علیه السلام) از این قرار باشد:
الف) آماده سازی فكری - عملی جامعه برای عبور به دوران غیبت و عصر اجتهاد
امام همام، جواد الأئمه و دو امام بعد از وی، ایشان را ابن الرضا نامیده اند. بعید به نظر می رسد كه علت این نامگذاری صرفا رضازادگی، رابطه ی نسبی و ژنتیكی آن سه بزرگوار با امام
[ صفحه 50]
هشتم باشد. به نظر می رسد كه دلیل عمده ی این نامگذاری، وحدت موضع و سیاست مشتركی بوده است كه این بزرگواران در مدیریت حركت، داشته و با حفظ تجربه ی اجتماعی امام هشتم كوشیده اند تا به رغم همه ی تنگناها و فشارها، اما وجدان مردمی، اراده ی عمومی و خود، جمعی را برای عبور به دوره ی غیبت و استقبال از عصر اجتهاد آماده سازی كنند.
حضور و ظهور دانشمندان نخبه ی بیدارگر و اصلاح گرایی چون ابن ابی عمیر بغدادی، ابوجعفر محمد بن سنان، ابوتهام، حبیب بن اوس طایی، فضل بن شاذان، علی بن مهزیار، احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی، زكریا بن آدم و... در محضر و از مكتب علمی و اصلاحی امام جواد، دلیل اثبات مدعای فوق است.
كند و كاوی در احوال، انكار آثار و اقدامات این نخبگان، نشان می دهد كه امام بر آن بوده است تا موجب آن استراتژی یاد شده و از طریق پرورش نیروهای انسانی و نشر و انتشار فرهنگ علمی، خودورزی و دانشوری را نهادینه ی جامعه كند.
ب) راه اندازی شبكه ی ارتباطی وكلا و آزمون مدیریت خودگردان.
[ صفحه 51]
اگر ما دوره ی غیبت را مشابه دوره ی خاتمیت بدانیم، ویژگی دوره ی خاتمیت این است كه به دلیل بلوغ عقلی و فكری، مردم علی رغم نیازی كه به دین و رهبری دارند؛ اما از ظهور و حضور پیامبر دیگری بی نیازند.
دوره ی غیبت نیز، دوره ای است كه مردم به موجب تجارب دو و نیم قرن حیات ائمه، به قله ی دیگری از بلوغ عقلی و فكری دست یافته اند، به گونه ای كه هدایت های امام معصوم (علیه السلام) از ورای پرده ی غیبت اثرگذار و كارساز واقع شده و می شوند.
پس عصر غیبت، عصر رها شدگی مسلمانان و شیعیان به دلیل نااهلی و بی لیاقتی شان نیست؛ بلكه عصر باروری توان عقلی و فكری، عصر توسعه ی حیات سیاسی و برپایی اجتماعی، عصر خودگردانی اجرایی و عصر اجتهاد است.
بر این مبنا از جمله اقدامات دیگری كه امام جواد (علیه السلام) در این دوره انجام داده است و گام هایی كه برداشته است، گسترش شبكه ی ارتباطی وكلاست.
امام نهم (علیه السلام) در یك اقدام چند منظوره، برای اینكه اولا روابط مردمی خویش را حفظ كند، ثانیا پایگاه های توده ای را
[ صفحه 52]
فعال تر كرده و گسترش دهد و ثالثا برای رویش یك تشكیلات حكومتی خودگردان و مردم سالار، دست اندركار گسترش شبكه ارتباطی وكلا گشته، به این مهم قیام و اقدام نمود.
تاریخ، نشان می دهد كه آن امام، علاوه بر ارتباط با اهالی شیعه نشین از قبیل كوفه، قم و... از طریق نمایندگان خویش با مراكز و شهرهای دیگری از قبیل اهواز، همدان، سیستان و... در ارتباط بوده و شكبه ای از تشكیلات نمایندگان را طرح و برنامه ریزی و به اجرا گذاشته است؛ در حالی كه ابتكار عمل مدیریت حركت را در اختیار داشته و جو حوزه و قلمرو اسلام را برای تجربه ی مدیریت سیاسی خودگردان، آماده می كرده است.
ج) نفوذ و فروپاشی تدریجی نهاد قدرت
در حیات ائمه (علیهم السلام) جهاد به معنی نفی روابط ناسالم انسانی، ستم ستیزی به منظور مانع زدایی و بسترسازی تحقق ایده و آرمان های بشری و الهی، یك اصل دائمی است.
مبارزه ی معنی دار و هدفمند امامان شیعی، متناسب با شرایط سیاسی - اجتماعی به لحاظ روش و تاكتیك از گونه های
[ صفحه 53]
متفاوتی برخوردار بوده است.
درست است كه قالب فكری نسبت به رخدادهای كار یعنی چنین وانموده كرده و می كند كه ابتكار عمل، دست مأمون بوده و امام نهم در یك حركت انفعالی و از سر ناچاری، تمكین كرده و تسلیم شده است؛ اما تحلیل تحولات، روشن می كند كه امام بر اساس مبانی یاد شده، به دنبال بهانه و دستاویزی برای نفوذ در تشكیلات قدرت حاكم و فروپاشی آن از درون بوده است.
[ صفحه 54]